Jaarverslag stichting Klokkenluiders Verstandelijk Gehandicaptenzorg 2023

Algemeen

In 2023 heeft het bestuur van de stichting Klokkenluiders VG zes keer vergaderd.

Er zijn twee casusbeprekingen geweest om complexe meldingen te bespreken.

Op uitnodiging van het ministerie van VWS hebben leden van het bestuur deelgenomen aan het Lerend Netwerk ‘Voorkomen van klachten’, zie voor meer informatie (https://www.regelhulp.nl/actueel/nieuws/2023/2/21/uitnodiging-lerend-netwerk-klachten-voorkomen). Dit project loopt de komende jaren door en het bestuur zal hierbij betrokken blijven.

Samenstelling bestuur eind 2023:

Olga Floris, voorzitter

Nannie Kruissel, secretaris/beheerder meldpunt

Ben Kruissel, penningmeester

Hanneke Cowall, bestuurslid

Emmely Koudstaal, bestuurslid

Gerard Nass, bestuurslid

Website

In 2022 en in de eerste maanden van 2023 heeft het bestuur – samen met een vrijwilliger met een professionele achtergrond op dit gebied - hard gewerkt aan de website www.klokkenluidersvg.nl.

Op 1 maart 2023 heeft de stichting Klokkenluiders VG een persbericht breed verspreid om aan te kondigen dat de website vernieuwd is. De website is gemoderniseerd en geactualiseerd. Het bestuur stelt zich op de website voor met foto’s en persoonlijke informatie.

Ook achter de schermen van de website is veel veranderd: de site is beter beveiligd en meldingen komen rechtstreeks binnen aan de gekoppelde/persoonlijke e-mailaccounts. Hiermee is de privacy van de melders nog meer geborgd. De meldingen worden binnen een beveiligde omgeving geregistreerd en gedocumenteerd. Het meldingsformulier is aangepast en compacter geworden.

Na onderzoek blijkt dat de ervaringsverhalen van de website het vaakst gelezen worden. Het lijkt erop dat bezoekers zich goed kunnen herkennen in deze verhalen. Er zijn regelmatig nieuwsberichten, die direct verband hebben met de verstandelijk gehandicaptenzorg, geplaatst en het is nu mogelijk donaties aan de stichting te doen (we werken nog aan een ANBI-status).

Meldingen algemeen

Op het meldingsformulier kunnen melders aangeven waar de klacht over gaat. Men kan meerdere punten aanklikken. De onderwerpen zijn:

• Onvoldoende zorg c.q. niet uitvoeren van zzp
• Kwaliteit van zorg onder de maat
• Vermoeden van fraude
• Vermoeden oneigenlijk gebruik van zorggelden
• Bejegening/intimidatie
• Onterecht ophogen van indicaties
• Onjuiste indicatie
• Inzet van niet-gekwalificeerd personeel
• Communicatie met begeleiding onvoldoende
• Weigering van management om te luisteren of te overleggen
• Niet naleven van regels voor inspraak (medezeggenschap)
• In rekening brengen van niet-geleverde zorg
• Onbevredigende wijze van klachtafhandeling
• Mishandeling
• Seksueel misbruik
• Schending privacy
• Geknoei of fraude met bewindvoering
• Anders

In de gesprekken of e-mails met de melders proberen wij te achterhalen wat er is gebeurd, liefst aan de hand van aan ons verstrekte e-mails of documenten. Daarna proberen wij melders op weg te helpen met betrekking tot klachtafhandeling (bijvoorbeeld het verwijzen naar de cliëntvertrouwens-persoon van de instelling of naar een onafhankelijke cliëntondersteuner).

In complexere casussen verwijzen wij naar de IGJ (Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd), Het Juridisch Loket, de Geschillencommissie Gehandicaptenzorg of een advocaat. Hierbij ondersteunen wij de melders, waar mogelijk (bijvoorbeeld door mee te lezen in de communicatie met de zorginstelling).

Analyse meldingen

In 2023 zijn in totaal 37 meldingen binnengekomen. De meeste melders zijn familieleden van cliënten, maar steeds meer medewerkers melden bij ons. Met 30 melders is persoonlijk contact geweest (via e-mail of telefonisch). Een aantal melders reageerde niet op e-mails of voicemail of gaf aan geen contact te willen omwille van privacy, sommigen uit angst voor eventuele gevolgen van hun melding.

Meest aangegeven klachten betroffen: ‘Weigering van management om te luisteren of te overleggen’, ‘Bejegening/intimidatie’ en ‘Onbevredigende wijze van klachtafhandeling’.

Hoog scoren ook ‘Kwaliteit van zorg onder de maat’ en ‘Onvoldoende zorg c.q. niet uitvoeren van zzp’.

Voor het eerst in jaren stijgt het aantal meldingen over ‘Inzet van niet gekwalificeerd personeel’.

Bij ‘Anders’ is een aantal malen ingevuld: contactverbod met het kind/verwant van de melder, gedwongen verhuizing en agressieve medebewoners op de groep van het kind/verwant.

Opvallend is dat er steeds meer meldingen komen over het eenzijdig beëindigen van de zorgovereenkomst door de zorginstelling, het niet/onvoldoende naleven van de regels van de Wet zorg en dwang (Wzd).

Ook stijgt het aantal klachten over het feit dat zorginstellingen aan de kantonrechter verzoeken om de curator/bewindvoerder/mentor te ontslaan en te vervangen door een door de instelling aangedragen wettelijk vertegenwoordiger.

Oplossingen?

Door alle jaren heen zien wij dat zorginstellingen het nog steeds lastig lijken te vinden om bij klachten  in gesprek te gaan met verwanten. Gelederen binnen de instelling sluiten zich en verwanten worden buitengesloten, soms zelfs met een contactverbod met betrekking tot hun kind of het management. In een aantal gevallen betrof dit casussen, waarbij sprake is (geweest) van seksueel misbruik door medewerkers of medebewoners. Dit heeft een enorme impact op cliënten zelf, maar zeker ook op hun ouders of verwanten. Hier lijkt onvoldoende aandacht voor. Sommige casussen verzanden in eindeloze e-mailwisselingen zonder echt in gesprek te gaan met elkaar. Ouders/verwanten raken steeds meer gefrustreerd en teleurgesteld en zijn door deze emoties vaak niet in staat om de impasse te doorbreken. Omdat de zaak hierdoor uit de hand loopt, eindigt het soms met een éénzijdige opzegging van de zorgovereenkomst door de zorginstelling. Hiermee lijkt de kous af voor de zorginstelling, maar het feitelijke slachtoffer is natuurlijk de cliënt zelf. Hier lijkt een overduidelijke rol voor de professionele zorgverleners! De Klokkenluiders VG zal zich hiervoor blijven inzetten het komende jaar en we hopen, mede door de deelname aan het Lerend netwerk Voorkomen van Klachten, zorginstellingen te motiveren hun professionele rol op te pakken bij klachten.

Stichting Klokkenluiders VG, 1 februari 2024