Fraude en gesjoemel met diploma's en opleidingen voor de zorg te makkelijk

Het is te makkelijk om met een vals diploma aan de slag te gaan in de zorg. Of met een ‘gekocht’ diploma, zonder dat iemand echt een opleiding heeft gevolgd of echt stage heeft gelopen. Er zijn malafide bureaus die zulke diploma’s te koop aanbieden en vervolgens mensen als zzp’ers in de zorg aan het werk zetten. Dat levert grote risico’s op voor de kwaliteit en de veiligheid van de zorg.

Dat schrijven de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) en de Inspectie voor het Onderwijs (IvhO) in een verkenning. De inspecties werkten daarbij samen met de Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB). De inspecties spraken met bonafide bemiddelingsbureaus en opleidingen, maar keken ook naar meldingen over diplomafraude en misstanden bij opleidingen en bezochten bureaus die daarin genoemd werden. Het probleem speelt vooral in de gehandicaptenzorg, wijkverpleging, verpleeghuizen, de geestelijke gezondheidszorg en de jeugdzorg.

Diploma’s op basis van werkervaring en stage

De inspecties zien risico’s bij het omzetten van eerdere (werk)ervaring via het erkennen van verworven competenties (EVC) naar een erkend diploma. Zo’n diploma is alleen terecht als het is gebaseerd op echte relevante (werk)ervaring. Niet als het certificaat is ‘gekocht’.  Er zijn ook risico’s bij stages die onterecht worden afgerond, bijvoorbeeld door de stage tegen betaling te laten aftekenen zonder dat de stage echt gevolgd is.

Criminele netwerken

De inspecties zien dat er netwerken zijn van zorgaanbieders, bemiddelingsbureaus, opleiders en EVC-aanbieders die misstanden en fraude mogelijk maken. Uit meldingen, rapporten, strafzaken en nieuwsberichten blijkt dat sommige bureaus en zzp’ers genoemd worden in verband met criminaliteit. De IGJ herhaalt de oproep om steeds diploma’s, cv’s en een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) te controleren. Ook als die controle is uitbesteed aan blijft de werkgever verantwoordelijk. Daarnaast blijft het controleren en vastleggen van de identiteit van een sollicitant, zzp’er of werknemer blijft belangrijk. Sommige zzp’ers draaien op papier veel meer uren dan fysiek onmogelijk is. Blijkbaar werken er dan andere mensen op naam van de geregistreerde zorgverlener. De inspecties benadrukken dat het merendeel van de bemiddelingsbureaus te goeder trouw is.

Vervolg en advies

De inspecties blijven aandacht houden voor fraude en andere misstanden. Zo veel mogelijk in samenwerking met het Openbaar Ministerie en de Nederlandse Arbeidsinspectie, die ook opsporingsbevoegdheden hebben.
Daarnaast adviseren de inspecties de ministers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) , Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) en Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) om de problemen aan te pakken. Bijvoorbeeld door te kijken naar:

• de eisen aan examinering in de beroepspraktijk en stages,
• het afgeven van EVC-certificaten op basis van eerdere (werk)ervaring,
• de risico’s van verkorte opleidingen,
• de mogelijkheden om niet-integere zorgaanbieders te weren,
• het toezicht op bemiddelings- en uitzendbureaus.
   

Bron: Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ), 27-06-2024